TOYOTA PRIUS 2015 Instrukcja obsługi (in Polish)

ECB (Elektronicznie sterowany uk∏ad hamulcowy)
Elektronicznie sterowany uk∏ad hamulcowy generuje si∏´ hamowa-
nia odpowiednio do sposobu obs∏ugi peda∏u hamulca zasadniczego.
ABS (Uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania)
Przeciwdzia∏a wpadni´ciu w poÊlizg podczas hamowania na Êliskiej
nawierzchni lub w razie gwa∏townego hamowania.
BA (Wspomaganie hamowania awaryjnego)
Funkcja samoczynnie zwi´ksza si∏´ hamowania kó∏ w przypadku
gwa∏townego naciÊni´cia na peda∏ hamulca zasadniczego, które
uk∏ad rozpozna jako sytuacj´ krytycznà.
VSC (Uk∏ad stabilizacji toru jazdy)
Pomaga uniknàç poÊlizgu bocznego przy gwa∏townym skr´cie lub
pokonywaniu zakr´tu na Êliskiej nawierzchni.
TRC (Uk∏ad kontroli nap´du)
Pomaga zachowaç si∏´ nap´dowà, nie dopuszczajàc do utraty
przyczepnoÊci kó∏ nap´dowych do pod∏o˝a podczas ruszania
z miejsca lub przyspieszania na Êliskiej nawierzchni.
EPS (Elektryczne wspomaganie uk∏adu kierowniczego)
Wykorzystujàc silnik elektryczny, zmniejsza wysi∏ek potrzebny do
obracania kierownicy.
4-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu451
4
Jazda
Uk∏ady wspomagajàce kierowc´
podczas jazdy
Ni˝ej wymienione uk∏ady reagujà w sposób automatyczny
w ró˝nych sytuacjach drogowych, przyczyniajàc si´ do wi´ksze-
go bezpieczeƒstwa jazdy i u∏atwiajàc prowadzenie samochodu.
Nale˝y jednak byç Êwiadomym, ˝e systemy te stanowià jedynie
uzupe∏nienie, i nie nale˝y nadmiernie polegaç na ich dzia∏aniu.
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 451 (Black plate)

VSC+ (Uk∏ad stabilizacji toru jazdy+)
Zapewnia jednoczesnà wspó∏prac´ uk∏adów zapobiegania bloko-
waniu kó∏ podczas hamowania (ABS), kontroli nap´du (TRC), sta-
bilizacji toru jazdy (VSC) i elektrycznego wspomagania uk∏adu kie-
rowniczego (EPS).
Pomaga uniknàç poÊlizgu bocznego przy gwa∏townym skr´cie lub
pokonywaniu zakr´tu na Êliskiej nawierzchni, kontrolujàc wspoma-
ganie uk∏adu kierowniczego.
Wspomaganie ruszania na pochy∏oÊci
Zapobiega stoczeniu si´ pojazdu do ty∏u podczas ruszania pod gó-
r´ o znacznym nachyleniu lub o Êliskiej nawierzchni.
Sygnalizacja hamowania awaryjnego
Podczas gwa∏townego hamowania automatycznie w∏àczane sà
Êwiat∏a awaryjne w sposób pulsacyjny w celu ostrze˝enia kierow-
ców poruszajàcych si´ z ty∏u.
Lampka sygnalizacyjna poÊlizgu
miga, informujàc o dzia∏aniu uk∏a-
dów kontroli nap´du (TRC)/stabili-
zacji toru jazdy (VSC)/zapobiegania
blokowaniu kó∏ podczas hamowa-
nia (ABS).
4524-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu
Kiedy dzia∏ajà uk∏ady kontroli nap´du (TRC)/stabilizacji toru jazdy
(VSC)/zapobiegania blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS)
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 452 (Black plate)

Gdy samochód ugrz´ênie w b∏ocie, piasku lub Êniegu, uk∏ad kontroli
nap´du (TRC) mo˝e ograniczyç si∏´ nap´dowà przekazywanà z hy-
brydowego uk∏adu nap´dowego na ko∏a. Naciskajàc przycisk
,
nale˝y wy∏àczyç uk∏ad kontroli nap´du (TRC), co u∏atwi uwolnienie sa-
mochodu.
W celu wy∏àczenia uk∏adu kontro-
li nap´du (TRC) nale˝y szybko
nacisnàç i puÊciç przycisk .
Na wyÊwietlaczu wielofunkcyjnym
pojawi si´ komunikat „Traction
Control Turned Off ”. Ponowne na-
ciÊni´cie przycisku w∏àcza
uk∏ad kontroli nap´du (TRC).
Wy∏àczenie uk∏adów kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC)
W celu wy∏àczenia uk∏adów kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy
(VSC) nale˝y przytrzymaç wciÊni´ty przycisk przez co najmniej 3 sekundy
przy zatrzymanym samochodzie.
Na wyÊwietlaczu pojawi si´ komunikat „Traction Control Turned Off ” i zaÊwie-
ci si´ lampka kontrolna wy∏àczonego uk∏adu stabilizacji toru jazdy „VSC
OFF”*.
Ponowne naciÊni´cie przycisku w∏àcza uk∏ady kontroli nap´du (TRC)
i stabilizacji toru jazdy (VSC).
*: Wersje z uk∏adem wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS):
Uk∏ady przedkolizyjnego wspomagania hamowania i przedkolizyjnego auto-
matycznego hamowania sà równie˝ wy∏àczone. ZaÊwieci si´ lampka
ostrzegawcza uk∏adu wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia
„PCS” i na wyÊwietlaczu wielofunkcyjnym pojawi si´ komunikat. (
S. 589)
Kiedy na wyÊwietlaczu wielofunkcyjnym wyÊwietlany jest komunikat
informujàcy o wy∏àczeniu uk∏adu kontroli nap´du (TRC), nawet je˝eli
wy∏àcznik nie zosta∏ naciÊni´ty
Oznacza to, ˝e uk∏ad kontroli nap´du (TRC) nie dzia∏a. Nale˝y skontaktowaç
si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsz-
tatem.
4-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu453
4
Jazda
Wy∏àczanie uk∏adu kontroli nap´du (TRC)
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 453 (Black plate)

Odg∏osy i wibracje powodowane przez uk∏ady zapobiegania blokowaniu
kó∏ podczas hamowania (ABS), wspomagania hamowania awaryjnego
(BA), kontroli nap´du (TRC), stabilizacji toru jazdy (VSC) i wspomagania
ruszania na pochy∏oÊci
Pracy tych uk∏adów towarzyszà wymienione poni˝ej objawy. ˚aden z nich nie
jest objawem usterki.
Mogà byç odczuwalne wibracje nadwozia i uk∏adu kierowniczego.
Po zatrzymaniu samochodu mo˝e byç s∏yszalny odg∏os pracy silnika elek-
trycznego.
Podczas pracy uk∏adu zapobiegania blokowaniu kó∏ podczas hamowania
(ABS) peda∏ hamulca zasadniczego mo˝e lekko pulsowaç.
Po zadzia∏aniu uk∏adu zapobiegania blokowaniu kó∏ podczas hamowania
(ABS) peda∏ hamulca zasadniczego mo˝e si´ lekko obni˝yç.
Odg∏osy pracy uk∏adu ECB (Elektronicznie sterowanego uk∏adu hamul-
cowego)
W wymienionych ni˝ej przypadkach pracy uk∏adu ECB mogà towarzyszyç od-
g∏osy. Nie sà one objawem usterki.
Odg∏osy pracy w komorze silnika podczas naciskania na peda∏ hamulca
zasadniczego.
Dêwi´k pracy silnika elektrycznego uk∏adu hamulcowego s∏yszalny
w przedniej cz´Êci pojazdu, gdy otwar te zostanà drzwi kierowcy.
Odg∏osy pracy w komorze silnika po up∏ywie 1–2 minut od zatrzymania hy-
brydowego uk∏adu nap´dowego.
Odg∏os pracy uk∏adu EPS
Podczas obracania kierownicà mo˝e byç s∏yszalny dêwi´k (warkot) pracy sil-
nika elektrycznego. Nie jest on oznakà usterki uk∏adu.
Zmniejszona efektywnoÊç dzia∏ania wspomagania w uk∏adzie kierowniczym
W przypadku wykonywania przez d∏u˝szy czas cz´stych ruchów kierownicà
nast´puje chwilowe obni˝enie si∏y wspomagania w uk∏adzie kierowniczym
w celu unikni´cia przegrzania uk∏adu wspomagajàcego. W tym stanie kierow-
nica mo˝e stawiaç zwi´kszony opór. Nale˝y wtedy zaprzestaç intensywnych
manewrów kierownicà lub zatrzymaç samochód i wy∏àczyç hybrydowy uk∏ad
nap´dowy. W ciàgu 10 minut uk∏ad powinien powróciç do normalnego stanu.
Lampka ostrzegawcza elektrycznego wspomagania w uk∏adzie kierow-
niczym (sygna∏ ostrzegawczy)
S. 588
Automatyczne ponowne w∏àczenie uk∏adów kontroli nap´du (TRC) i sta-
bilizacji toru jazdy (VSC)
Je˝eli uk∏ady kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC) sà wy∏àczone,
uk∏ady te zostanà automatycznie ponownie w∏àczone w nast´pujàcych sytuacjach:
Przyciskiem rozruchu zostanie wybrany stan wy∏àczony.
Je˝eli wy∏àczony jest tylko uk∏ad kontroli nap´du (TRC), to po zwi´kszeniu
pr´dkoÊci zostanie on automatycznie w∏àczony.
Jednak je˝eli oba uk∏ady kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy
(VSC) sà wy∏àczone, automatyczna aktywacja uk∏adów nie nastàpi po
zwi´kszeniu pr´dkoÊci.
4544-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 454 (Black plate)

Warunki uruchomienia uk∏adu wspomagania ruszania na pochy∏oÊci
Uk∏ad dzia∏a, gdy spe∏nione sà cztery poni˝sze warunki:
Dêwignia przek∏adni nap´dowej znajduje si´ w po∏o˝eniu innym ni˝ P lub
neutralne N (podczas ruszania do przodu lub do ty∏u w gór´ wzniesienia).
Samochód jest zatrzymany.
Zwolniony jest peda∏ przyspieszenia.
Zwolniony jest hamulec postojowy.
Automatyczne wy∏àczenie uk∏adu wspomagania ruszania na pochy∏oÊci
W sytuacjach wyszczególnionych poni˝ej wspomaganie ruszania na pochy∏oÊci
zostanie przerwane:
Dêwignia przek∏adni nap´dowej zosta∏a przestawiona w po∏o˝enie P lub
neutralne N.
Zosta∏ wciÊni´ty peda∏ przyspieszenia.
Zosta∏ uruchomiony hamulec postojowy.
Up∏yn´∏o oko∏o 2 sekund od zwolnienia nacisku na peda∏ hamulca zasad-
niczego.
Warunki dzia∏ania sygna∏u hamowania awaryjnego
Sygna∏ hamowania awaryjnego zostanie uruchomiony, kiedy zostanà spe∏nione
trzy poni˝sze warunki:
Âwiat∏a awaryjne sà wy∏àczone.
Pr´dkoÊç samochodu wynosi oko∏o 55 km/h lub wi´cej.
Peda∏ hamulca zasadniczego jest wciÊni´ty w sposób powodujàcy, ˝e sys-
tem oceny hamowania samochodu uzna, ˝e jest to nag∏e hamowanie awa-
ryjne.
Automatyczne wy∏àczanie sygna∏u hamowania awaryjnego
Sygna∏ hamowania awaryjnego wy∏àczy si´ w ka˝dej z nast´pujàcych sytuacji:
Âwiat∏a awaryjne zostanà w∏àczone.
Peda∏ hamulca zasadniczego zostanie zwolniony.
System oceny sposobu hamowania samochodu uzna, ˝e nie jest to nag∏e
hamowanie awaryjne.
4-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu455
4
Jazda
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 455 (Black plate)

4564-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu
Uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS) nie
dzia∏a skutecznie, gdy
Zosta∏a przekroczona przyczepnoÊç opon do pod∏o˝a (np. nadmiernie
zu˝yte opony na drodze pokrytej Êniegiem).
Podczas szybkiej jazdy po drodze o mokrej nawierzchni pomi´dzy opo-
nami a pod∏o˝em tworzà si´ kliny wodne.
Droga hamowania przy dzia∏ajàcym uk∏adzie zapobiegania blokowaniu
kó∏ podczas hamowania (ABS) mo˝e byç d∏u˝sza ni˝ normalnie
Uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS) nie jest
przeznaczony do skracania drogi hamowania. W szczególnoÊci w ni˝ej
wymienionych warunkach nale˝y utrzymywaç bezpiecznà odleg∏oÊç od
poprzedzajàcego pojazdu:
Podczas jazdy po drodze piaszczystej, ˝wirowej lub pokrytej Êniegiem.
Podczas jazdy z ∏aƒcuchami przeciwpoÊlizgowymi na ko∏ach.
Podczas przeje˝d˝ania przez wyboje w nawierzchni.
Podczas jazdy po drodze o nawierzchni nierównej lub z ubytkami.
Uk∏ady kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC) nie dzia∏ajà
skutecznie, gdy
Na Êliskiej nawierzchni, mimo dzia∏ajàcych uk∏adów kontroli nap´du (TRC)
i stabilizacji toru jazdy (VSC), mo˝e nie byç mo˝liwe utrzymanie kierunku
jazdy i p∏ynne przyspieszanie.
Samochód nale˝y prowadziç szczególnie ostro˝nie w warunkach, w któ-
rych mo˝e zachowywaç si´ niestabilnie, tracàc mo˝liwoÊç p∏ynnego przy-
spieszania.
Uk∏ad wspomagania ruszania na pochy∏oÊci nie dzia∏a skutecznie, gdy
Nie nale˝y nadmiernie polegaç na uk∏adzie wspomagania ruszania na
pochy∏oÊci. Wspomaganie ruszania na pochy∏oÊci mo˝e nie dzia∏aç sku-
tecznie na znacznych stromiznach oraz na oblodzonych nawierzchniach.
W przeciwieƒstwie do hamulca postojowego wspomaganie ruszania na
pochy∏oÊci nie s∏u˝y do utrzymywania samochodu nieruchomo przez
d∏u˝szy czas. Nie nale˝y wykorzystywaç wspomagania ruszania na po-
chy∏oÊci do utrzymywania samochodu nieruchomo na stoku, poniewa˝
mo˝e to doprowadziç do wypadku.
Gdy zadzia∏ajà uk∏ady kontroli nap´du (TRC), stabilizacji toru jazdy
(VSC) i zapobiegania blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS)
Miga lampka sygnalizacyjna poÊlizgu. Samochód nale˝y zawsze prowadziç
z zachowaniem rozwagi. Nieostro˝na jazda mo˝e doprowadziç do wypadku.
Szczególnà ostro˝noÊç nale˝y zachowaç, gdy miga lampka sygnalizacyjna
poÊlizgu.
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 456 (Black plate)

4-5. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu457
4
Jazda
Gdy uk∏ady kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC) sà wy-
∏àczone
W takich warunkach samochód nale˝y prowadziç szczególnie ostro˝nie
z dostosowaniem odpowiedniej pr´dkoÊci do panujàcych warunków. W ce-
lu zachowania stabilnoÊci toru jazdy oraz odpowiedniego przyspieszania
bez wyraênej potrzeby nie nale˝y wy∏àczaç uk∏adów kontroli nap´du (TRC)
i stabilizacji toru jazdy (VSC).
Wymiana opon
Na wszystkich ko∏ach powinny byç za∏o˝one opony jednakowego rozmiaru,
jednakowej marki oraz o takim samym wzorze bie˝nika i noÊnoÊci. We
wszystkich powinno byç prawid∏owe ciÊnienie.
Za∏o˝enie niejednakowych opon mo˝e spowodowaç wadliwe dzia∏anie
uk∏adów zapobiegania blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS), kontroli
nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC).
Wymieniajàc opony lub ko∏a, nale˝y skontaktowaç si´ z autoryzowanà sta-
cjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsztatem.
Prawid∏owy stan opon i zawieszenia
U˝ywanie opon w jakikolwiek sposób wadliwych oraz modyfikacje uk∏adu
zawieszenia majà negatywny wp∏yw na uk∏ady wspomagajàce kierowc´
podczas jazdy i w konsekwencji mogà doprowadziç do ich awarii.
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 457 (Black plate)

Korzystanie z trybu jazdy ekonomicznej
W trybie jazdy ekonomicznej przekazywanie momentu obrotowe-
go na ko∏a, w reakcji na wciÊni´cie peda∏u przyspieszenia, przebie-
ga w sposób bardziej p∏ynny. Ponadto do minimum ograniczana
jest praca uk∏adu klimatyzacji (ogrzewanie/ch∏odzenie), co przy-
czynia si´ do zmniejszenia zu˝ycia paliwa. (
S. 370)
Obserwowanie wskaênika stanu hybrydowego uk∏adu nap´dowego
Utrzymywanie wskaênika stanu hybrydowego uk∏adu nap´dowego
w zakresie ekonomicznym pozwoli do minimum ograniczyç zu˝y-
cie paliwa, a tym samym emisj´ zanieczyszczeƒ. (
S. 132)
Obs∏uga dêwigni przek∏adni nap´dowej
Podczas jazdy w ruchu ulicznym o du˝ym nat´˝eniu lub podczas
zatrzymania na czerwonym Êwietle dêwignia przek∏adni nap´do-
wej powinna znajdowaç si´ w po∏o˝eniu D. Podczas parkowania
samochodu nale˝y wybraç po∏o˝enie P przek∏adni nap´dowej.
Przestawienie dêwigni w po∏o˝enie neutralne N nie wp∏ywa na
zmniejszenie zu˝ycia paliwa, poniewa˝ w tym czasie pracuje silnik
spalinowy natomiast energia elektryczna nie jest wytwarzana. Do-
datkowo, gdy u˝ywany jest uk∏ad klimatyzacji itp., zu˝ywana jest
energia z akumulatora trakcyjnego.
Obs∏uga peda∏u przyspieszenia i peda∏u hamulca zasadniczego
Samochód nale˝y prowadziç p∏ynnie, unikajàc gwa∏townego przy-
spieszania i hamowania. Stopniowe przyspieszanie i hamowanie
powoduje bardziej efektywne wykorzystanie silnika elektrycznego
(trakcyjnego) bez koniecznoÊci u˝ycia mocy silnika spalinowego.
Nale˝y unikaç powtarzajàcego si´ cz´sto przyspieszania, po-
niewa˝ powoduje ono dodatkowe zu˝ycie energii akumulatora
trakcyjnego, wp∏ywajàc negatywnie na zu˝ycie paliwa. Akumu-
lator trakcyjny mo˝e zostaç do∏adowany podczas jazdy z lekko
zwolnionym peda∏em przyspieszenia.
4584-6. Wskazówki dotyczàce jazdy
Wskazówki dotyczàce jazdy
samochodem z nap´dem hybr ydowym
Przestrzeganie poni˝szych wskazówek umo˝liwi ekonomicznà
i najmniej ucià˝liwà dla Êrodowiska naturalnego jazd´.
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 458 (Black plate)

Hamowanie
Zwalniaç delikatnie, odpowiednio wczeÊnie uruchamiajàc hamulce.
Umo˝liwi to odzyskiwanie wi´kszych iloÊci energii elektrycznej.
W ruchu ulicznym o du˝ym nat´˝eniu
Naprzemienne przyspieszanie i zwalnianie oraz d∏ugie postoje na
Êwiat∏ach kierujàcych ruchem negatywnie wp∏ywa na zu˝ycie pali-
wa. Zalecane jest korzystanie z komunikatów drogowych, by
w maksymalnym stopniu unikaç przestojów w podró˝y. W ruchu
ulicznym o du˝ym nat´˝eniu nale˝y jechaç powoli, delikatnie redu-
kujàc nacisk na peda∏ hamulca zasadniczego i unikajàc nadu˝y-
wania peda∏u przyspieszania. Pozwoli to uniknàç nadmiernego
zu˝ycia paliwa.
Na autostradzie
Utrzymywaç sta∏à pr´dkoÊç jazdy. Zbli˝ajàc si´ do punktu poboru
op∏at lub innych przeszkód, z odpowiednim wyprzedzeniem zwal-
niaç peda∏ przyspieszenia i delikatnie hamowaç. Umo˝liwi to odzy-
skiwanie wi´kszych iloÊci energii elektrycznej podczas zwalniania.
Uk∏ad klimatyzacji
Korzystaç z klimatyzacji tylko wtedy, gdy jest taka potrzeba. Po-
zwoli to uniknàç nadmiernego zu˝ycia paliwa.
W sezonie letnim: Przy wysokiej temperaturze otoczenia korzystaç
z funkcji recyrkulacji powietrza w kabinie. Ograniczy to obcià˝enie
uk∏adu klimatyzacji, a tym samym zmniejszy zu˝ycie paliwa.
W sezonie zimowym: Poniewa˝ automatyczne przerywanie pracy
silnika spalinowego nie b´dzie nast´powa∏o, dopóki silnik oraz
wn´trze samochodu nie rozgrzejà si´ dostatecznie, spowoduje to
zwi´kszone zapotrzebowanie na paliwo. Unikanie nadu˝ywania
ogrzewania przyczyni si´ do ograniczenia zu˝ycia paliwa.
4-6. Wskazówki dotyczàce jazdy459
4
Jazda
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 459 (Black plate)

Kontrola ciÊnienia w oponach
Nale˝y regularnie kontrolowaç ciÊnienie w ogumieniu. Nieprawid∏owe
ciÊnienie w ogumieniu mo˝e negatywnie wp∏ywaç na ekonomik´ jazdy.
Ponadto u˝ywanie opon zimowych do jazdy po suchej nawierzch-
ni, ze wzgl´du na zwi´kszone tarcie, prowadzi do nadmiernego
zu˝ycia paliwa. Nale˝y stosowaç ogumienie odpowiednio dobrane
do pory roku.
Baga˝
Przewo˝enie ci´˝kich baga˝y, jak równie˝ instalowanie du˝ych
baga˝ników dachowych zwi´ksza zu˝ycie paliwa. Nale˝y unikaç
przewo˝enia zb´dnych ∏adunków.
Rozgrzewanie przed jazdà
Poniewa˝ uruchamianie i przerywanie pracy silnika spalinowego
realizowane jest w sposób automatyczny, nie ma potrzeby jego
rozgrzewania na postoju. Powtarzane krótkie jazdy, powodujàce
koniecznoÊç cyklicznego rozgrzewania silnika spalinowego, przy-
czyniajà si´ do podwy˝szenia zu˝ycia paliwa.
4604-6. Wskazówki dotyczàce jazdy
55 PRIUS OM47A31E 12/30/15 4:20 PM Page 460 (Black plate)