TOYOTA AURIS 2016 Instrukcja obsługi (in Polish)
Page 431 of 640
7-1. Dba∏oÊç o samochód431
7
Obs∏uga techniczna i konserwacja
Zapobieganie uszkodzeniom i korozji nadwozia oraz innych elementów
(obr´cze kó∏ ze stopów lekkich itp.)
W nast´pujàcych przypadkach samochód nale˝y niezw∏ocznie umyç:
• Po jeêdzie w pobli˝u wybrze˝a morskiego
• Po jeêdzie na drogach posypywanych solà
• W razie zauwa˝enia plam ze smo∏y lub ˝ywicy na powierzchniach lakie-
rowanych
• W razie zauwa˝enia mar twych owadów i ich odchodów lub ptasich od-
chodów na powierzchniach lakierowanych
• Po jeêdzie w rejonie zanieczyszczonym sadzà, dymami ze spalania
oleju, py∏em górniczym, py∏em ˝elaznym lub wyziewami chemicznymi
• Gdy samochód jest silnie zakurzony lub zab∏ocony
• W razie rozlania na powierzchni lakierowanej benzenu lub benzyny
Nale˝y niezw∏ocznie naprawiaç wszelkie odpryski i zarysowania pow∏oki
lakierniczej.
W celu unikni´cia korozji obr´czy kó∏ nale˝y oczyÊciç je z zabrudzeƒ
i sk∏adowaç w pomieszczeniach o niskiej wilgotnoÊci.
Mycie kloszy lamp zewn´trznych
Myç ostro˝nie. Nie stosowaç substancji organicznych i nie u˝ywaç twar-
dych szczotek.
Grozi to uszkodzeniem powierzchni kloszy.
Nie stosowaç wosku na klosze lamp.
Wosk mo˝e doprowadziç do uszkodzenia soczewek.
W celu unikni´cia uszkodzenia przednich wycieraczek
Podnoszenie przednich wycieraczek nale˝y rozpoczàç od wycieraczki po
stronie kierowcy, a nast´pnie podnieÊç wycieraczk´ po stronie pasa˝era.
Przy opuszczaniu wycieraczek do pozycji pracy nale˝y zaczàç od wycie-
raczki po stronie pasa˝era.
Mycie w myjni automatycznej (wersje wyposa˝one w wycieraczki
z czujnikiem kropli deszczu)
Prze∏àcznik wycieraczek ustawiç w po∏o˝eniu „OFF”.
W przypadku pozostawienia prze∏àcznika w po∏o˝eniu „AUTO” mo˝e nastà-
piç samoczynne uruchomienie wycieraczek, co grozi uszkodzeniem ich piór.
Podczas korzystania z myjni wysokociÊnieniowej
Nie wolno zbli˝aç koƒcówki dyszy do powierzchni wymienionych poni˝ej
elementów lub os∏on (pokrytych od zewnàtrz gumà lub kauczukiem) oraz
z∏àczy elektrycznych. Kontakt z wodà pod wysokim ciÊnieniem mo˝e spo-
wodowaç ich uszkodzenie.
• Elementy uk∏adu nap´dowego
• Elementy uk∏adu kierowniczego
• Elementy uk∏adu zawieszenia
• Elementy uk∏adu hamulcowego
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 431 (Black plate)
Page 432 of 640
Usunàç kurz i piach za pomocà odkurzacza. Zabrudzone powierzchnie
wycieraç szmatkà zwil˝onà letnià wodà.
Usunàç kurz i piach za pomocà odkurzacza.
Wytrzeç zabrudzone powierzchnie mi´kkà szmatkà zwil˝onà roz-
cieƒczonym detergentem.
U˝yç w przybli˝eniu 5% roztworu wodnego neutralnego Êrodka przezna-
czonego do prania tkanin we∏nianych.
Wycisnàç nadmiar wody ze szmatki i dok∏adnie wytrzeç do sucha
wszelkie pozosta∏oÊci detergentu.
W celu osuszenia powierzchni nale˝y jà wytrzeç suchà, mi´kkà
szmatkà. Pozostawiç powierzchni´ do wyschni´cia w zacienionym
i przewiewnym miejscu.
Usunàç luêne zabrudzenia za pomocà odkurzacza.
Za pomocà gàbki lub mi´kkiej szmatki rozprowadziç roztwór ∏agod-
nego myd∏a na tapicerce.
Pozostawiç przez kilka minut, a˝ roztwór wsiàknie. Nast´pnie wytrzeç
do czysta wilgotnà szmatkà.
4327-1. Dba∏oÊç o samochód
Czyszczenie i konserwacja wn´trza
Podczas czyszczenia wn´trza samochodu nale˝y przestrzegaç
podanych ni˝ej wskazówek, co pozwoli utrzymaç je w mo˝liwie
najlepszym stanie:
Utrzymywanie wn´trza w czystoÊci
Czyszczenie obiç skórzanych
Czyszczenie obiç ze sztucznej skóry
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 432 (Black plate)
Page 433 of 640
Konserwacja obiç skórzanych
W celu utrzymania dobrego wyglàdu Toyota zaleca czyszczenie obiç skórzanych
przynajmniej dwa razy w roku.
Czyszczenie wyk∏adziny dywanowej przy u˝yciu szamponów piankowych
Na rynku dost´pnych jest wiele preparatów pieniàcych do czyszczenia wyk∏a-
dzin dywanowych. Do nanoszenia piany pos∏u˝yç si´ gàbkà lub szczotkà.
Szorowaç kolistymi ruchami. Nie u˝ywaç wody. Wytrzeç zabrudzone po-
wierzchnie i pozostawiç do wyschni´cia. Najlepsze rezultaty uzyskuje si´,
utrzymujàc wyk∏adzin´ w mo˝liwie suchym stanie.
Czyszczenie pasów bezpieczeƒstwa
Pasy bezpieczeƒstwa mo˝na czyÊciç letnià wodà z myd∏em, pos∏ugujàc si´
szmatkà lub gàbkà. Przy okazji sprawdziç, czy pasy nie sà nadmiernie zu˝yte,
wystrz´pione lub czy nie majà przeci´ç.
7-1. Dba∏oÊç o samochód433
7
Obs∏uga techniczna i konserwacja
Woda wewnàtrz samochodu
Nale˝y uwa˝aç, aby nie zachlapaç lub zalaç wodà wn´trza samochodu.
Mo˝e to spowodowaç uszkodzenie lub po˝ar w obr´bie elementów elek-
trycznych itp.
Nie dopuszczaç do zamoczenia jakichkolwiek elementów sk∏adowych lub
przewodów elektrycznych w uk∏adzie poduszek powietrznych. (
S. 43)
Na skutek usterki elektrycznej mo˝e dojÊç do niespodziewanego odpalenia
bàdê zablokowania dzia∏ania poduszek powietrznych, w obu przypadkach
doprowadzajàc do Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
Czyszczenie i konserwacja wn´trza (g∏ównie deski rozdzielczej)
Nie nale˝y u˝ywaç wosków nab∏yszczajàcych ani preparatów czyszczàcych
ze Êrodkiem nab∏yszczajàcym. Odbijajàcy si´ w szybie czo∏owej obraz deski
rozdzielczej mo˝e zak∏óciç widocznoÊç kierowcy i doprowadziç do wypadku,
w wyniku którego mo˝e dojÊç do Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 433 (Black plate)
Page 434 of 640
4347-1. Dba∏oÊç o samochód
Ârodki czyszczàce
Nie wolno stosowaç nast´pujàcych typów detergentów, poniewa˝ mogà
one powodowaç odbarwienia tapicerki oraz smugi i uszkodzenia na po-
wierzchniach lakierowanych:
• Z wyjàtkiem obiç siedzeƒ: Substancje organiczne w rodzaju benzenu
i benzyny, roztwory alkaliczne lub kwasowe, preparaty barwiàce i wy-
bielajàce
• Obicia siedzeƒ: substancje alkaliczne lub kwasowe w rodzaju rozpusz-
czalników, benzenu lub alkoholu
Nie nale˝y u˝ywaç wosków nab∏yszczajàcych ani preparatów czyszczà-
cych ze Êrodkiem nab∏yszczajàcym. Grozi to uszkodzeniem powierzchni
deski rozdzielczej lub innych lakierowanych elementów wn´trza.
Zapobieganie uszkodzeniu obiç skórzanych
W celu unikni´cia ryzyka uszkodzenia obiç skórzanych nale˝y przestrzegaç
ni˝ej wymienionych zaleceƒ:
Niezw∏ocznie usuwaç z obiç skórzanych kurz i piach.
Nie pozostawiaç zbyt d∏ugo samochodu w miejscu bezpoÊrednio nas∏o-
necznionym. Szczególnie latem samochód powinien byç parkowany
w miejscach zacienionych.
Nie pozostawiaç na skórzanych obiciach przedmiotów wykonanych
z tworzyw sztucznych, winylu lub zawierajàcych ˝ywice, poniewa˝ w razie
silniejszego rozgrzania wn´trza mogà one przywrzeç do skóry.
Woda na pod∏odze
Nie nale˝y myç pod∏ogi samochodu wodà.
Woda mo˝e dostaç si´ do elementów elektrycznych ulokowanych pod wy-
k∏adzinà i spowodowaç uszkodzenia, np. systemu audio. Ponadto mo˝e
dojÊç do korozji nadwozia.
Mycie wewn´trznej powierzchni tylnej szyby
Nie nale˝y u˝ywaç Êrodków do mycia szyb, poniewa˝ mogà doprowa-
dziç do uszkodzenia usuwajàcych zaparowanie tylnej szyby nitek prze-
wodu grzejnego. Szyb´ nale˝y myç delikatnie mi´kkà szmatkà zwil˝onà
ciep∏à wodà. Przecieraç szyb´ ruchami równoleg∏ymi do nitek przewodu
grzejnego.
Nale˝y uwa˝aç, aby nie zarysowaç lub uszkodziç nitek przewodu grzejnego.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 434 (Black plate)
Page 435 of 640
Przeglàdy okresowe
Przeglàdy okresowe powinny byç przeprowadzane w terminach
okreÊlonych w planie obs∏ugi okresowej.
Szczegó∏owy zakres i terminarz obs∏ugi okresowej podany jest w ksià˝ce
gwarancyjnej samochodu „Serwis i Gwarancja”.
CzynnoÊci serwisowe do wykonania we w∏asnym zakresie
Jakie czynnoÊci serwisowe mogà zostaç wykonane we w∏asnym za-
kresie?
Wiele punktów obs∏ugi okresowej jest ∏atwych do wykonania dla osoby
o pewnych zdolnoÊciach mechanicznych, dysponujàcej kilkoma podsta-
wowymi narz´dziami samochodowymi.
Nale˝y jednak zwróciç uwag´ na to, ˝e niektóre czynnoÊci obs∏ugowe
wymagajà u˝ycia specjalistycznych narz´dzi oraz posiadania wysokich
umiej´tnoÊci. Dlatego nale˝y je zlecaç wykwalifikowanym mechanikom.
Nawet gdy u˝ytkownik ma doÊwiadczenie mechaniczne, zalecane jest
powierzenie czynnoÊci obs∏ugi okresowej autoryzowanej stacji obs∏ugi
Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi. Autoryzowana stacja
obs∏ugi Toyoty b´dzie ponadto prowadziç rejestr wykonanych przeglà-
dów oraz czynnoÊci serwisowych, pomocny na wypadek korzystania
z naprawy gwarancyjnej. W przypadku korzystania z us∏ug warsztatu
nienale˝àcego do sieci serwisowej Toyoty wskazane jest poproszenie
o dokonywanie odpowiednich zapisów przebiegu historii serwisowej tego
samochodu.
7-2. Obs∏uga techniczna435
7
Obs∏uga techniczna i konserwacja
Wymagania dotyczàce obs∏ugi technicznej
Niezb´dnym warunkiem bezpiecznej i ekonomicznej eksploatacji
jest codzienna dba∏oÊç o samochód i regularnie wykonywane za-
biegi serwisowe. Poni˝ej podane sà ogólne zalecenia producenta
samochodu.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 435 (Black plate)
Page 436 of 640
Gdzie dokonywaç przeglàdów i napraw?
W celu utrzymania mo˝liwie najwy˝szej sprawnoÊci samochodu zalecane jest
powierzanie wszelkich napraw, przeglàdów i czynnoÊci serwisowych autoryzo-
wanej stacji obs∏ugi Toyoty lub odpowiednio przygotowanym i wyposa˝onym
specjalistom. CzynnoÊci serwisowe, przeglàdy i ewentualne naprawy wykony-
wane w ramach gwarancji najlepiej zlecaç autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty,
która u˝yje wy∏àcznie oryginalnych cz´Êci zamiennych Toyoty. War to te˝
korzystaç z us∏ug autoryzowanych stacji obs∏ugi Toyoty w przypadku obs∏ug
serwisowych i wszelkich napraw nieobj´tych gwarancjà producenta samo-
chodu, poniewa˝ stacje te sà wyspecjalizowane w obs∏udze samochodów
marki Toyota, a ich wysoce wykwalifikowani pracownicy potrafià poradziç sobie
z wszelkimi problemami, jakie mogà zdarzyç si´ w trakcie eksploatacji tego
samochodu.
Autoryzowane stacje obs∏ugi Toyoty lub inne odpowiednio przygotowane i wy-
posa˝one specjalistyczne warsztaty ze wzgl´du na to, ˝e posiadajà du˝e do-
Êwiadczenie w obs∏udze samochodów Toyota, rzetelnie i za rozsàdnà cen´
wykonajà wszelkie niezb´dne przeglàdy i obs∏ugi okresowe tego samochodu.
Kiedy samochód wymaga naprawy?
Nale˝y zwracaç uwag´ na wszelkie zmiany w zachowaniu si´ samochodu
podczas jazdy, nietypowe dêwi´ki i inne oznaki Êwiadczàce o koniecznoÊci in-
terwencji serwisowej. Najwa˝niejsze z nich, to:
Przerywana praca lub d∏awienie si´ silnika, odg∏osy dzwonienia
Wyraêna utrata mocy
Nietypowe odg∏osy dobiegajàce z silnika
Âlady wycieków pod samochodem (Jednak woda kapiàca z elementów
uk∏adu klimatyzacji, który pracowa∏, jest zjawiskiem normalnym.)
Zmiana odg∏osu pracy uk∏adu wydechowego (Mo˝e to byç objawem ulat-
niania si´ niebezpiecznego dla zdrowia tlenku w´gla. Nale˝y wtedy jechaç
z otwar tymi oknami i natychmiast zleciç sprawdzenie uk∏adu wydechowego.)
Widoczne obni˝enie ciÊnienia w oponie, pisk ogumienia przy skr´caniu,
nierównomierne zu˝ycie bie˝nika
Âciàganie samochodu w jednà stron´ podczas jazdy po p∏askiej, prostej
drodze
Nietypowe odg∏osy towarzyszàce pracy elementów zawieszenia
Spadek skutecznoÊci hamulców, „mi´kki” peda∏ hamulca zasadniczego lub
peda∏ sprz´g∏a (wersje z mechanicznà skrzynià biegów), zapadanie si´ pe-
da∏u niemal do pod∏ogi, Êciàganie samochodu w jednà stron´ podczas ha-
mowania
Sta∏e utrzymywanie si´ temperatury silnika powy˝ej normalnego zakresu
Zaobserwowanie jednego z powy˝szych objawów wymaga niezw∏ocznego
oddania samochodu do regulacji lub naprawy w autoryzowanej stacji obs∏ugi
Toyoty lub innym specjalistycznym warsztacie.
4367-2. Obs∏uga techniczna
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 436 (Black plate)
Page 437 of 640
7-2. Obs∏uga techniczna437
7
Obs∏uga techniczna i konserwacja
Nieprzestrzeganie zasad dba∏oÊci o stan techniczny samochodu
Grozi doprowadzeniem do powa˝nej awarii samochodu, a tak˝e spowodo-
waniem wypadku, w wyniku którego mo˝e dojÊç do Êmierci lub powa˝nych
obra˝eƒ cia∏a.
Ârodki ostro˝noÊci przy obs∏udze akumulatora
Bieguny akumulatora, zaciski jego przewodów oraz powiàzane z nimi elemen-
ty wyposa˝enia zawierajà potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia zwiàzki
o∏owiu lub czysty o∏ów, o których wiadomo, ˝e powodujà uszkodzenia mózgu.
Po ka˝dym kontakcie z akumulatorem nale˝y umyç r´ce. (
S. 459)
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 437 (Black plate)
Page 438 of 640
4387-3. CzynnoÊci serwisowe do wykonania we w∏asnym zakresie
Ârodki ostro˝noÊci podczas wykonywania
czynnoÊci serwisowych
Podczas samodzielnego wykonywania czynnoÊci serwisowych
nale˝y przestrzegaç podanych w tym rozdziale wskazówek i pro-
cedur post´powania.
Pozycja Narz´dzia i materia∏y
Poziom na∏adowa-
nia akumulatora
(
S. 459)• Ciep∏a woda • Soda oczyszczona • Smar
• Standardowy klucz do nakr´tek (do zacisków
akumulatora)
P∏yn w uk∏adzie
ch∏odzenia silnika
(
S. 456)• Z wyjàtkiem wersji z silnikiem 1WW: „Toyota Super Long
Life Coolant” lub podobnej jakoÊci niskokrzepnàcy
roztwór na bazie glikolu etylenowego, niezawierajàcy
krzemianów, amin, azotynów ani boranów, wytwarzany
z wykorzystaniem technologii wysoce trwa∏ych hybry-
dowych kwasów organicznych. P∏yn „Toyota Super
Long Life Coolant” jest gotowym do u˝ytku roztworem,
zawierajàcym 50% koncentratu niskokrzepnàcego
i 50% wody dejonizowanej.
Wersje z silnikiem 1WW: „Toyota Genuine Premium
Long Life Coolant 1WW/2WW” lub jego odpowiednik.
St´˝ony roztwór „Toyota Genuine Premium Long Life
Coolant 1WW/2WW” nale˝y zawsze wymieszaç
w proporcjach 50% p∏ynu ch∏odzàcego i 50% wody
dejonizowanej. W celu uzyskania szczegó∏owych
informacji dotyczàcych p∏ynu ch∏odzàcego nale˝y
skontaktowaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi
Toyoty lub innym specjalistycznym warsztatem.
• Lejek (tylko do dolewania p∏ynu).
Poziom oleju
w silniku
spalinowym
(
S. 449)• Oryginalny olej Toyoty „Toyota Genuine Motor Oil” lub
jego odpowiednik
• Szmatka lub r´cznik papierowy
• Lejek (tylko do dolewania oleju)
˚arówki
(
S. 492)• ˚arówka o takim samym oznaczeniu i mocy jak orygi-
nalna
• Ârubokr´t z krzy˝owà koƒcówkà
• Ârubokr´t z p∏askà koƒcówkà • Klucz Bezpieczniki
(
S. 486)• Bezpiecznik o pràdzie znamionowym takim samym,
jak wymieniany
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 438 (Black plate)
Page 439 of 640
7-3. CzynnoÊci serwisowe do wykonania we w∏asnym zakresie439
7
Obs∏uga techniczna i konserwacja
W komorze silnikowej znajdujà si´ mechanizmy, które mogà niespodziewanie
zadzia∏aç, jak równie˝ p∏yny, które mogà byç goràce, a tak˝e urzàdzenia, które
mogà byç pod napi´ciem. W celu unikni´cia Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ
cia∏a nale˝y przestrzegaç poni˝szych zaleceƒ.
Podczas wykonywania czynnoÊci serwisowych w komorze silnikowej:
Trzymaç d∏onie i elementy odzie˝y (zw∏aszcza krawat, apaszk´ lub sza-
lik) z dala od wentylatora i pasków nap´dowych. W przeciwnym razie
d∏onie lub odzie˝ mogà zaczepiç si´ o wentylator lub pasek nap´dowy,
co mo˝e prowadziç do powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
BezpoÊrednio po zatrzymaniu samochodu nie dotykaç silnika, ch∏odnicy,
kolektora wydechowego ani innych elementów, które mogà byç goràce.
Równie˝ oleje i p∏yny mogà byç goràce.
Nie pozostawiaç w komorze silnikowej ˝adnych ∏atwopalnych materia∏ów,
np. papieru, szmat.
W pobli˝u akumulatora oraz elementów uk∏adu paliwowego nie wolno
paliç i powodowaç iskrzenia ani zbli˝aç si´ z otwar tym ogniem. Paliwo
i gazy wydobywajàce si´ z akumulatora sà ∏atwopalne.
Przy obs∏udze akumulatora nale˝y zachowaç maksymalnà ostro˝noÊç.
Zawiera on trujàcy i ˝ràcy kwas siarkowy.
P∏yn hamulcowy jest niebezpieczny dla skóry i oczu, a tak˝e powoduje
uszkodzenia powierzchni lakierowanych. W przypadku dostania si´ p∏ynu
do oczu lub na r´ce nale˝y je natychmiast przemyç czystà wodà.
W razie dalszego odczuwania dyskomfor tu nale˝y zg∏osiç si´ do lekarza.
Pozycja Narz´dzia i materia∏y
Ch∏odnica,
skraplacz i ch∏od-
nica powietrza
do∏adowujàcego
(
S. 458)—
CiÊnienie w ogu-
mieniu (
S. 476)• Manometr do pomiaru ciÊnienia w oponach
• èród∏o spr´˝onego powietrza
P∏yn do
spryskiwaczy
(
S. 462)• Woda lub p∏yn do spryskiwaczy zawierajàcy Êrodek
przeciw zamarzaniu (w sezonie zimowym)
• Lejek (tylko do dolewania wody lub p∏ynu do spryski-
waczy)
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 439 (Black plate)
Page 440 of 640
4407-3. CzynnoÊci serwisowe do wykonania we w∏asnym zakresie
Wyj´ty filtr powietrza
Jazda bez filtra powietrza doprowadzanego do silnika grozi przyspieszonym
zu˝yciem mechanicznym silnika, spowodowanym przez znajdujàce si´ w po-
wietrzu zanieczyszczenia.
Zbyt niski lub zbyt wysoki poziom p∏ynu hamulcowego
Poziom p∏ynu hamulcowego w zbiorniczku nieco obni˝a si´ w miar´ zu˝y-
wania si´ ok∏adzin ciernych, a tak˝e przy wysokim poziomie p∏ynu w aku-
mulatorze ciÊnienia.
Je˝eli poziom p∏ynu hamulcowego w zbiorniczku wymaga cz´stego uzupe∏-
niania, mo˝e to oznaczaç powa˝nà awari´.
Podczas wykonywania czynnoÊci serwisowych w pobli˝u wentylatorów
elektrycznych i ch∏odnicy
Wersje z mechanicznym kluczykiem:
Upewniç si´, ˝e wy∏àcznik zap∏onu znajduje si´ w pozycji „LOCK”.
Elektrycznie nap´dzany wentylator ch∏odnicy mo˝e samoczynnie ruszyç,
je˝eli wy∏àcznik zap∏onu znajduje si´ w pozycji „ON”, w∏àczony jest uk∏ad
klimatyzacji i/lub temperatura p∏ynu w uk∏adzie ch∏odzenia silnika jest wy-
soka. (
S. 458)
Wersje z elektronicznym kluczykiem:
Upewniç si´, ˝e przyciskiem rozruchu wybrany jest stan wy∏àczony.
Elektrycznie nap´dzany wentylator ch∏odnicy mo˝e samoczynnie ruszyç,
je˝eli przyciskiem rozruchu wybrany jest stan IGNITION ON, w∏àczony jest
uk∏ad klimatyzacji i/lub temperatura p∏ynu w uk∏adzie ch∏odzenia silnika jest
wysoka. (
S. 458)
Okulary ochronne
Nale˝y zak∏adaç okulary ochronne, aby os∏oniç oczy przed rozpryskami
p∏ynów i innymi niebezpiecznymi materia∏ami.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 440 (Black plate)