TOYOTA RAV4 2018 Instrukcja obsługi (in Polish)

*: W niektórych wersjach
Pokr´t∏o „TUNE•SELECT”
NaciÊni´cie: WyÊwietlanie menu
„SETUP”, wybór trybu
Obrócenie: Prze∏àczanie pomi´dzy
nast´pujàcymi trybami regulacji:
• „Regulacja barwy dêwi´ku i równowagi
g∏oÊników”
S. 451
• menu „Bluetooth”
S. 477
• menu „PHONE”
S. 479
Przycisk trybu dziennego
Gdy Êwiat∏a g∏ówne sà w∏àczone,
wyÊwietlacz przyciemnia si´.
Jednak wyÊwietlacz mo˝na r´cznie
prze∏àczyç w tryb dzienny, wybiera-
jàc tryb dzienny.
Gdy Êwiat∏a g∏ówne sà w∏àczone,
ekran pozostanie przyciemniony do
czasu, a˝ tryb dzienny zostanie po-
nownie wybrany.
Prze∏àczanie trybów regulacji
dêwi´ku
1Nacisnàç pokr´t∏o „TUNE•SE-
LECT”.
2Obracajàc pokr´t∏o, wybraç
„Sound setting”.
3Nacisnàç pokr´t∏o.
4Obracajàc pokr´t∏o, wybraç od-
powiedni tryb.
„Tony niskie [BASS]”, „tony wysokie
[TREBLE]”, „równowaga g∏oÊników
przednich i tylnych [FADER]”, „równo-
waga g∏oÊników lewych i prawych [BA-
LANCE]” lub „automatyczna korekcja
dêwi´ku [ASL]”.
5Nacisnàç pokr´t∏o.
B
ASystem audio
5-2. U˝ywanie systemu audio451
5
Optymalne wykorzystanie
mo˝liwoÊci systemu audio*
Barwa dêwi´ku, równowaga
g∏oÊników, automatyczna ko-
rekcja dêwi´ku mogà byç regu-
lowane i mo˝e zostaç wybrany
tryb dzienny.
Sposób obs∏ugi
Tryb dzienny
U˝ycie funkcji dopasowania
dêwi´ku
Regulacja jakoÊci dêwi´ku
Obracanie pokr´t∏em „TUNE•SELECT” zmienia war toÊç ustawieƒ.
Tryb regulacji
dêwi´kuWyÊwietlany
trybWar toÊç Obrót w lewo Obrót w prawo
Tony niskie* „BASS” -5 do 5
Tony wysokie* „TREBLE” -5 do 5Obni˝anie Podwy˝szanie
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 451

Ustawienie trybu automatycznej
korekcji dêwi´ku (ASL)
Po wybraniu funkcji „ASL” (automa-
tyczna korekcja dêwi´ku), obracanie
pokr´t∏a „TUNE•SELECT” zmienia
war toÊç ASL pomi´dzy:
„Ma∏a [LOW]”, „Ârednia [MID]”,
„Du˝a [HIGH]” lub „Wy∏àczona
[OFF]”.
Funkcja ASL w sposób automatyczny
dokonuje korekcji nat´˝enia i barwy od-
twarzanego dêwi´ku w zale˝noÊci od
pr´dkoÊci jazdy.
Nacisnàç pokr´t∏o lub przycisk po-
wrotu (BACK), aby powróciç
do funkcji dopasowania dêwi´ku.
4525-2. U˝ywanie systemu audio
Tryb regulacji
dêwi´kuWyÊwietlany
trybWar toÊç Obrót w lewo Obrót w prawo
Równowaga
g∏oÊników
przednich
i tylnych„FADER” F7 do R7Przesuwanie
w stron´
tylnychPrzesuwanie
w stron´
przednich
Równowaga
g∏oÊników
lewych
i prawych„BALANCE” L7 do R7Przesuwanie
w lewoPrzesuwanie
wprawo
*: JakoÊç dêwi´ku mo˝e byç dobierana indywidualnie dla ka˝dego trybu pracy sys-
temu audio.
Nacisnàç pokr´t∏o lub przycisk powrotu (BACK), aby powróciç do
funkcji dopasowania dêwi´ku.
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 452

*: W niektórych wersjach
Pokr´t∏o „POWER VOLUME”
NaciÊni´cie: W∏àczanie lub wy∏àczanie systemu audio
Obrócenie: Regulacja g∏oÊnoÊci
Przycisk wyboru pasma AM/FM
Wybór stacji
Pokr´t∏o „TUNE•SELECT”
Regulacja cz´stotliwoÊci
Wyciszenie dêwi´ku
Wyszukiwanie stacji
1Obracajàc pokr´t∏o „TUNE•SELECT” bàdê naciskajàc przycisk „SEEK>”
lub „ 2Przytrzymaç wciÊni´ty wybrany przycisk wyboru stacji , a˝ rozlegnie
si´ sygna∏ akustyczny.
F
E
D
C
B
A
System audio
5-3. U˝ywanie odbiornika radiowego453
5
Obs∏uga odbiornika radiowego*
Nacisnàç przycisk „MODE” i wybraç „AM” lub „FM”, aby rozpoczàç
s∏uchanie radia.
Panel sterowania
Programowanie stacji radiowych
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 453

Czu∏oÊç odbiornika radiowego
Utrzymanie idealnego odbioru radiowego przez ca∏y czas jest trudne ze wzgl´du
na nieustanne zmiany po∏o˝enia anteny, si∏y sygna∏u radiowego oraz zak∏ócenia
powodowane przez otaczajàce obiekty, takie jak pociàgi, urzàdzenia nadawcze itp.
Antena radiowa jest zainstalowana na dachu samochodu.
4545-3. U˝ywanie odbiornika radiowego
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 454

*: W niektórych wersjach
Wysuwanie p∏yty
Pokr´t∏o „POWER VOLUME”
NaciÊni´cie: W∏àczanie lub wy∏àczanie systemu audio
Obrócenie: Regulacja g∏oÊnoÊci
WyÊwietlanie informacji tekstowych
Wybór êród∏a dêwi´ku, odtwarzanie
WyÊwietlanie listy Êcie˝ek, katalogów
Wybór katalogu (tylko p∏yty z plikami MP3, WMA lub AAC)
Powtarzanie odtwarzania
Przypadkowa kolejnoÊç odtwarzania lub przycisk powrotu
Pokr´t∏o „TUNE•SELECT”
Wybór Êcie˝ki, pliku
Wstrzymanie lub wznowienie odtwarzania
Wybór Êcie˝ki, przewijanie do przodu lub do ty∏u
K
J
I
H
G
F
E
D
C
B
A
System audio
5-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD oraz p∏yt z plikami MP3, WMA lub AAC455
5
Obs∏uga odtwarzacza p∏yt CD*
W celu odtworzenia p∏yty CD nale˝y w∏o˝yç p∏yt´ i nacisnàç przycisk
„MODE”.
Panel sterowania
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 455

W∏o˝yç p∏yt´.
Nacisnàç przycisk wysuwania p∏yty
i wyjàç p∏yt´.
Wybór Êcie˝ki
Obracajàc pokr´t∏o „TUNE•SELECT”
bàdê naciskajàc przycisk „SEEK>”
lub „ Êwietlenia ˝àdanego numeru Êcie˝ki.
Wybór Êcie˝ki z listy
1Nacisnàç przycisk (LIST).
Zostanie wyÊwietlona lista Êcie˝ek.
2Obróciç i nacisnàç pokr´t∏o
„TUNE•SELECT”, aby wybraç
Êcie˝k´.
Aby powróciç do poprzedniego ekranu,
nacisnàç przycisk powrotu (BACK).
Przewijanie Êcie˝ki do przodu
lub do ty∏u
Przytrzymaç wciÊni´ty przycisk
„SEEK>” lub „ gnie si´ sygna∏ akustyczny.
Przypadkowa kolejnoÊç odtwa-
rzania
Nacisnàç przycisk (RDM).
Ponowne naciÊni´cie przycisku
(RDM) przerywa dzia∏anie tej funkcji.
Powtarzanie
Nacisnàç przycisk (RPT).
Ponowne naciÊni´cie przycisku
(RPT) przerywa dzia∏anie tej funkcji.
Prze∏àczanie wyÊwietlacza
Nacisnàç przycisk (TEXT), aby
wyÊwietliç lub ukryç tytu∏ p∏yty CD.
Je˝eli jest dalsza cz´Êç tekstu, wyÊwie-
tlany jest symbol .
Aby wyÊwietliç pozosta∏y tekst przytrzy-
maç wciÊni´ty przycisk (TEXT), a˝
rozlegnie si´ sygna∏ akustyczny.
Wybór jednego z katalogów
Naciskajàc przycisk ( DER) lub przycisk (FOLDER>),
wybraç ˝àdany katalog.
Wybór katalogu i pliku z listy
katalogów
1Nacisnàç pokr´t∏o
„TUNE•SELECT” lub przycisk
(LIST).
Zostanie wyÊwietlona lista katalogów.
2Obróciç i nacisnàç pokr´t∏o „TU-
NE•SELECT”, aby wybraç kata-
log lub plik.
Aby powróciç do poprzedniego ekranu,
nacisnàç przycisk powrotu (BACK).
Powrót do pierwszego katalogu
Przytrzymaç wciÊni´ty przycisk
( akustyczny.
Wybór pliku
Obracajàc pokr´t∏o „TUNE•SELECT”
bàdê naciskajàc przycisk „SEEK>”
lub „ Przewijanie pliku do przodu
lub do ty∏u
Przytrzymaç wciÊni´ty przycisk
„SEEK>” lub „ gnie si´ sygna∏ akustyczny.
4565-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD oraz p∏yt z plikami MP3, WMA lub AAC
Wk∏adanie p∏yt CD lub p∏yt
z plikami MP3, WMA lub AAC
Odtwarzanie p∏yt z plikami
MP3, WMA lub AAC
Wyjmowanie p∏yt CD lub p∏yt
z plikami MP3, WMA lub AAC
Obs∏uga odtwarzacza p∏yt CD
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 456

Przypadkowa kolejnoÊç odtwa-
rzania
Naciskanie przycisku (RDM)
zmienia tryby w nast´pujàcej kolej-
noÊci:
Przypadkowa kolejnoÊç odtwarzania
katalogu
Przypadkowa kolejnoÊç
odtwarzania p∏yty
Wy∏àczenie
funkcji
Powtarzanie odtwarzania
Naciskanie przycisku (RPT)
zmienia tryby w nast´pujàcej kolej-
noÊci:
Powtarzanie pliku
Powtarzanie
katalogu*
Wy∏àczenie funkcji
*: Dost´pne, z wyjàtkiem gdy wybrana
jest przypadkowa kolejnoÊç odtwarza-
nia (RDM).
Prze∏àczanie wyÊwietlacza
Nacisnàç przycisk (TEXT), aby
wyÊwietliç lub ukryç tytu∏ albumu.
Je˝eli jest dalsza cz´Êç tekstu, wyÊwie-
tlany jest symbol .
Aby wyÊwietliç pozosta∏y tekst przytrzy-
maç wciÊni´ty przycisk (TEXT), a˝
rozlegnie si´ sygna∏ akustyczny.
WyÊwietlacz
W zale˝noÊci od zapisanej informacji
znaki mogà byç wyÊwietlane nieprawi-
d∏owo lub mogà nie byç wyÊwietlane.
Komunikaty o b∏´dach
Je˝eli zostanie wyÊwietlony komunikat
o b∏´dzie, nale˝y zapoznaç si´ z poni˝szà
tabelà i podjàç odpowiednie dzia∏ania.
Je˝eli problem nie zostanie rozwiàzany,
nale˝y skontaktowaç si´ z autoryzowa-
nà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym spe-
cjalistycznym warsztatem.
W∏aÊciwe p∏yty
Nale˝y u˝ywaç wy∏àcznie p∏yt, które
majà oznaczenia pokazane poni˝ej.
W przypadku u˝ywania p∏yt zapisanych
w niew∏aÊciwym formacie, podrapa-
nych, brudnych lub zniszczonych od-System audio
5-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD oraz p∏yt z plikami MP3, WMA lub AAC457
5
KomunikatPrzyczyna/Sposób
post´powania
„CD CHECK”Sygnalizuje, ˝e
p∏yta mo˝e byç
brudna, uszkodzo-
na lub odwrotnie
w∏o˝ona.
WyczyÊciç p∏yt´
lub w∏o˝yç jà po-
prawnie.
„ERROR 3”Sygnalizuje we-
wn´trzne uszkodze-
nie odtwarzacza.
Wysunàç p∏yt´.
„ERROR 4”Sygnalizuje przecià-
˝enie odtwarzacza.
Wy∏àcznik zap∏onu/
przycisk rozruchu
prze∏àczyç w stan
OFF.
„NO SUPPORT”Sygnalizuje, ˝e na
p∏ycie brak plików
w formacie MP3,
WMA lub AAC.
Wysunàç p∏yt´. „WAIT”Sygnalizuje
wstrzymanie od-
twarzania z powo-
du zbyt wysokiej
temperatury w od-
twarzaczu. Nale˝y
chwil´ odczekaç
i nacisnàç przycisk
„MODE”. Je˝eli
p∏yta nadal nie
mo˝e byç odtwa-
rzana, nale˝y
skontaktowaç si´
z autoryzowanà
stacjà obs∏ugi
Toyoty lub innym
specjalistycznym
warsztatem.
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 457

twarzanie ich mo˝e nie byç mo˝liwe.
P∏yty z zabezpieczeniem przed kopio-
waniem mogà nie byç odtwarzane.
Zabezpieczenie odtwarzacza przed
uszkodzeniem
W razie wykrycia jakiegokolwiek proble-
mu odtwarzanie jest automatycznie
przerywane w celu unikni´cia ryzyka
uszkodzenia mechanizmów wewn´trz-
nych.
Pozostawienie przez d∏u˝szy czas
p∏yt wewnàtrz odtwarzacza lub
w pozycji wysuni´tej
P∏yty mogà ulec uszkodzeniu w stopniu
uniemo˝liwiajàcym prawid∏owe odtwa-
rzanie.
Czyszczenie soczewek
Nie stosowaç ˝adnych zestawów czysz-
czàcych do soczewek czytnika lasero-
wego, poniewa˝ mo˝e to doprowadziç
do uszkodzenia odtwarzacza.
Pliki w formacie MP3, WMA lub AAC
MP3 (MPEG Audio LAYER3) jest stan-
dardowym formatem kompresji plików
z zapisem dêwi´ku.
Kompresja MP3 pozwala zmniejszyç
obj´toÊç pliku do oko∏o 1/10 pierwotnej
wielkoÊci.
WMA (Windows Media Audio) jest for-
matem kompresji opracowanym przez
firm´ Microsoft.
Ten format pozwala skompresowaç za-
pis dêwi´ku do rozmiaru mniejszego ni˝
w przypadku MP3.
AAC jest skrótem od (Advanced Audio
Coding) i oznacza standard kompresji
dêwi´ku zgodny z MPEG2 i MPEG4.
Standardy kompresji MP3, WMA i AAC
oraz formaty zapisu tych plików podle-
gajà okreÊlonym ograniczeniom.
Format MP3
• Standardy kompresji
MP3 (MPEG1 LAYER3, MPEG2 LSF
LAYER3)
• Cz´stotliwoÊci próbkowania
MPEG1 LAYER3: 32; 44,1; 48 (kHz)
MPEG2 LSF LAYER3: 16; 22,05; 24(kHz)
• Obs∏ugiwane przep∏ywnoÊci transmi-
sji (zgodne ze standardem zmiennej
przep∏ywnoÊci VBR)
MPEG1 LAYER3: 32–320 (kb/s)
MPEG2 LSF LAYER3: 8–160 (kb/s)
• Sposoby kodowania dêwi´ku: stereo-
foniczny, ∏àczone stereo, dwukana∏o-
wy i monofoniczny
Format WMA
• Standardy kompresji
WMA wer. 7, 8, 9 (9.1/9.2)
• Cz´stotliwoÊci próbkowania
32; 44,1; 48 (kHz)
• Obs∏ugiwane przep∏ywnoÊci transmi-
sji (tylko kodowanie dêwi´ku 2-kana-
∏owego)
wer. 7, 8: CBR 48–192 (kb/s)
wer. 9 (9.1/9.2): CBR 48–320 (kb/s)
Fo r m a t A AC
• Standardy kompresji
MPEG4/AAC-LC
• Cz´stotliwoÊci próbkowania
11,025; 12; 16; 22,05; 24; 32; 44,1; 48
(kHz)
• Obs∏ugiwane przep∏ywnoÊci transmi-
sji (zgodne ze standardem zmiennej
przep∏ywnoÊci VBR)
8–320 (kb/s)
• Sposoby kodowania dêwi´ku:
1ch, 2ch (dwukana∏owy nie jest dost´pny)
NoÊniki danych
Pliki w formatach MP3, WMA lub AAC
mogà byç odtwarzane z p∏yt CD-R
i CD-RW.
Jednak w przypadku pewnych rodzajów
p∏yt CD-R i CD-RW odtwarzanie mo˝e
nie byç mo˝liwe. Równie˝ zarysowane
bàdê zabrudzone odciskami palców p∏y-
ty mogà nie byç odtwarzane lub mo˝e
dochodziç do przeskakiwania dêwi´ku.
Obs∏ugiwane formaty zapisu
Urzàdzenie obs∏uguje nast´pujàce for-
maty zapisu:
• Format p∏yty:
CD-ROM Mode 1 i Mode 2
CD-ROM XA Mode 2, Form 1 i Form 2
4585-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD oraz p∏yt z plikami MP3, WMA lub AAC
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 458

• Formaty plików:
ISO9660 Level 1, Level 2, (Romeo,
Joliet)
UDF (wer. 2.01 lub ni˝sza)
Pliki MP3, WMA lub AAC zapisane na
p∏ycie w jakimkolwiek innym formacie
mogà nie byç prawid∏owo odtwarzane,
jak równie˝ mogà byç nieprawid∏owo
wyÊwietlane nazwy plików i katalogów.
Ograniczenia wynikajàce z przyj´tych
standardów:
• Maksymalne zagnie˝d˝enie katalo-
gów: 8 poziomów (∏àcznie z g∏ównym)
• Maksymalna d∏ugoÊç nazwy katalogu
lub pliku: 32 znaki
• Maksymalna liczba katalogów: 192
(∏àcznie z g∏ównym)
• Maksymalna liczba plików na dysku:
255
Nazwy plików
Rozpoznawane jako MP3, WMA lub
AAC sà wy∏àcznie te pliki, które majà
rozszerzenie nazwy odpowiednio .mp3,
.wma lub .m4a.
Zapis wielosesyjny
Urzàdzenie odczytuje p∏yty z plikami
MP3, WMA lub AAC zapisywane kilku-
etapowo, w kolejnych sesjach. Odtwa-
rzany jest jednak tylko zapis z pierwszej
sesji.
Etykiety ID3, WMA lub AAC
Do plików MP3 mo˝na dodawaç etykie-
ty ID3, umo˝liwiajàce zapisanie nazwy
utworu, nazwiska wykonawcy itp.
Obs∏ugiwane sà formaty etykiet ID3
wer. 1.0, 1.1 oraz ID3 wer. 2.2, 2.3
(Liczba znaków wed∏ug ID3 wer. 1.0
i 1.1.)
Do plików WMA mo˝na dodawaç ety-
kiety WMA, umo˝liwiajàce zapisanie
nazwy utworu i nazwiska wykonawcy
w sposób analogiczny, jak w przypadku
etykiet ID3.
Do plików AAC mo˝na dodawaç etykie-
ty AAC, umo˝liwiajàce zapisanie nazwy
utworu i nazwiska wykonawcy w spo-
sób analogiczny, jak w przypadku ety-
kiet ID3.Odtwarzanie plików MP3, WMA lub
AAC
Po w∏o˝eniu p∏yty z zapisem dêwi´ku
w formacie MP3, WMA lub AAC
w pierwszej kolejnoÊci nast´puje weryfi-
kacja wszystkich znajdujàcych si´ na
niej plików. Po zakoƒczeniu weryfikacji
rozpoczyna si´ odtwarzanie pierwszego
pliku MP3, WMA lub AAC. W celu skró-
cenia czasu weryfikacji do minimum za-
lecane jest, aby nie zapisywaç na p∏ycie
˝adnych innych plików poza MP3, WMA
lub AAC ani nie tworzyç zb´dnych pod-
katalogów.
Je˝eli p∏yty zawierajà pliki MP3, WMA
lub AAC obok zwyk∏ego zapisu dêwi´-
ku, tylko zwyk∏y zapis dêwi´ku b´dzie
odtwarzany.
Rozszerzenie w nazwach plików
Je˝eli w nazwie pliku innego ni˝ MP3,
WMA lub AAC wystàpi rozszerzenie
.mp3,.wma lub .m4a, plik ten zostanie
b∏´dnie uznany za muzyczny. W efekcie
g∏oÊniki mogà emitowaç silne trzaski
i mo˝e dojÊç do ich uszkodzenia.
Odtwarzanie
• W celu zachowania sta∏ej jakoÊci od-
twarzanego dêwi´ku zapisanego
w formacie MP3 zalecane jest usta-
wienie sta∏ej przep∏ywnoÊci transmisji
128 kb/s oraz cz´stotliwoÊci próbko-
wania 44,1 kHz.
• W przypadku pewnych rodzajów p∏yt
CD-R i CD-RW odtwarzanie mo˝e nie
byç mo˝liwe.
• Na rynku dost´pny jest szeroki wybór
bezp∏atnego oprogramowania do kom-
presji MP3, WMA lub AAC. W zale˝-
noÊci od sposobu kodowania i formatu
zapisu przy odtwarzaniu otrzymanych
w ten sposób plików mogà wystàpiç
zak∏ócenia bàdê niska jakoÊç dêwi´-
ku. W niektórych przypadkach odtwa-
rzanie mo˝e nie byç w ogóle mo˝liwe.
• Je˝eli na p∏ycie nagrane sà równie˝
pliki inne ni˝ MP3, WMA lub AAC,
wst´pne rozpoznawanie noÊnika mo-
˝e potrwaç d∏u˝ej, a w niektórych
System audio
5-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD oraz p∏yt z plikami MP3, WMA lub AAC459
5
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 459

przypadkach odtwarzanie mo˝e nie
byç mo˝liwe.
• Microsoft, Windows oraz Windows
Media sà zarejestrowanymi przez
firm´ Microsoft Corporation nazwami
handlowymi w USA oraz w innych
krajach.
4605-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD oraz p∏yt z plikami MP3, WMA lub AAC
UWAGA
NoÊniki i wk∏adki, których nie
wolno u˝ywaç
Nie nale˝y u˝ywaç ni˝ej wyszczegól-
nionych noÊników.
Nie nale˝y u˝ywaç równie˝ wk∏adek
adaptacyjnych do p∏yt o Êrednicy 8
cm, p∏yt dwustronnych lub p∏yt prze-
znaczonych do zadrukowania.
Grozi to uszkodzeniem odtwarzacza
i/lub mechanizmu ∏adowania/wysuwu
p∏yty.
NoÊniki inne ni˝ dyski o Êrednicy
12 cm.
P∏yty o niskiej jakoÊci lub zdeformo-
wane.
P∏yty o przezroczystej lub pó∏prze-
zroczystej cz´Êci z nagraniem.
P∏yty z naklejonà taÊmà, etykietà
samoprzylepnà bàdê innà naklejkà
lub p∏yty z rozwarstwiajàcà si´ ety-
kietà.
Ârodki ostro˝noÊci dotyczàce
odtwarzacza
Nieprzestrzeganie poni˝szych zaleceƒ
mo˝e doprowadziç do powa˝nego
uszkodzenia p∏yt lub odtwarzacza.
Nie wk∏adaç do odtwarzacza niczego
innego poza p∏ytami kompaktowymi.
Nie oliwiç odtwarzacza.
P∏yty przechowywaç w miejscu zacie-
nionym.
Nigdy nie próbowaç wymontowywaç
˝adnej z cz´Êci odtwarzacza.
43 RAV4 OM42B34E 19/12/18 12:22 Page 460